Strachy nocne: Przyczyny, objawy i skuteczne metody radzenia sobie

Strachy nocne u dorosłych – dlaczego dorosłym też się to zdarza?

Strachy nocne to temat, który najczęściej kojarzymy z dziećmi, jednak zdarzają się również u dorosłych. To zjawisko, choć może wydawać się zaskakujące, jest całkiem powszechne. W dorosłym życiu strachy nocne mogą przybierać różne formy, od lęku przed ciemnością, przez halucynacje nocne, aż po intensywne koszmary. Ale dlaczego dorosłym również przytrafiają się takie doświadczenia? W tym artykule przyjrzymy się przyczynom tego zjawiska, jak również skutkom strachów nocnych oraz metodom radzenia sobie z nimi.

1. Psychologiczne źródła strachów nocnych u dorosłych

Strachy nocne u dorosłych często mają swoje źródła w psychologii. Zmiany w życiu, stres, traumy oraz nierozwiązane konflikty wewnętrzne mogą wywołać intensywny lęk, który objawia się głównie w nocy. Noc to czas, kiedy organizm przechodzi w fazę relaksu, co sprawia, że lęki mogą się nasilić. W ciągu dnia, pełni obowiązków, jesteśmy zajęci i mniej skłonni do analizy swoich lęków. Jednak w ciszy nocnej, kiedy nasze myśli nie są już rozpraszane, pojawiają się nieprzyjemne emocje. Do głównych psychologicznych przyczyn strachów nocnych u dorosłych należy:

• Trauma z przeszłości: Doświadczenia z dzieciństwa lub trudne wydarzenia życiowe mogą prowadzić do chronicznych lęków, które objawiają się w snach.
• Stres i presja: Codzienne zmagania z obowiązkami zawodowymi i osobistymi mogą wywołać niepokój, który nasila się w nocy.
• Brak poczucia bezpieczeństwa: Problemy w życiu osobistym, finansowym lub zawodowym mogą powodować poczucie zagrożenia, które manifestuje się jako strach nocny.

2. Fizjologiczne aspekty strachów nocnych

Oprócz psychicznych, strachy nocne u dorosłych mogą mieć również źródło w zmianach fizjologicznych zachodzących w organizmie podczas snu. Ciało człowieka przechodzi różne fazy odpoczynku, w tym fazy REM, kiedy dochodzi do najbardziej intensywnych snów. W tej fazie mózg jest aktywny, a ciało może doświadczać reakcji, które wywołują uczucie niepokoju. Niektóre z czynników fizjologicznych, które mogą prowadzić do nocnych lęków to:

• Bezsenność i zaburzenia snu: Osoby cierpiące na chroniczną bezsenność lub inne zaburzenia snu mogą doświadczać halucynacji i silniejszych reakcji na bodźce zewnętrzne w czasie snu.
• Problemy z układem nerwowym: Schorzenia takie jak neuropatie, migreny czy stany lękowe mogą powodować, że mózg w czasie snu nie jest w stanie odpowiednio zregenerować organizmu, co może prowadzić do intensywnych lęków.
• Równowaga hormonalna: Zmiany hormonalne, szczególnie związane z wiekiem, mogą wpływać na jakość snu oraz intensywność przeżywanych emocji w czasie nocnym.

3. Nocne lęki a styl życia dorosłych

Styl życia dorosłych również ma istotny wpływ na występowanie strachów nocnych. Niektóre nawyki i codzienne decyzje mogą sprawić, że nocne lęki będą się nasilały. Regularne narażenie na stres, długotrwałe spożywanie substancji psychoaktywnych, a także brak odpowiedniej higieny snu, mogą prowadzić do rozwoju lęków nocnych. Do czynników zewnętrznych, które mogą przyczyniać się do wystąpienia strachów nocnych u dorosłych, zalicza się:

• Przewlekły stres: Nadmierny stres w pracy, w życiu osobistym, a także nadmiar obowiązków mogą wywoływać lęki, które utrudniają spokojny sen.
• Alkohol i używki: Nadmierne spożycie alkoholu, kofeiny oraz narkotyków może wpływać na nasilenie nocnych koszmarów oraz zaburzenia snu.
• Brak regularnego rytmu snu: Nieregularny sen, np. praca zmianowa czy częste zmiany stref czasowych, mogą zakłócić naturalny rytm biologiczny organizmu, co prowadzi do pogłębiania lęków.

4. Jak radzić sobie ze strachami nocnymi?

Radzenie sobie ze strachami nocnymi jest kluczowe, by zminimalizować ich wpływ na codzienne życie. W zależności od przyczyn lęków, istnieje wiele skutecznych metod, które mogą pomóc dorosłym w walce z nocnymi obawami. Wśród najskuteczniejszych metod radzenia sobie ze strachami nocnymi wyróżniamy:

• Relaksacja przed snem: Praktykowanie technik relaksacyjnych, takich jak medytacja, joga czy ćwiczenia oddechowe, może pomóc w uspokojeniu umysłu przed snem.
• Terapeutyczne interwencje: W przypadkach poważniejszych problemów z lękami warto skorzystać z pomocy psychoterapeuty, który pomoże zrozumieć przyczyny lęków i opracować skuteczną terapię.
• Zdrowy tryb życia: Regularna aktywność fizyczna, zrównoważona dieta i unikanie substancji szkodliwych, jak alkohol czy narkotyki, mogą pomóc w poprawie jakości snu i zmniejszeniu nocnych lęków.
• Higiena snu: Stworzenie odpowiednich warunków do snu, takich jak ciemność w sypialni, cisza oraz stały rytm snu, sprzyja spokojnemu odpoczynkowi i zmniejsza ryzyko wystąpienia strachów nocnych.

Strachy nocne a koszmary senne – jakie są różnice?

Strachy nocne i koszmary senne to zjawiska, które często bywają mylone, jednak różnią się od siebie zarówno pod względem przyczyn, jak i objawów. Oba te zjawiska są związane z przerażeniem, ale pojawiają się w różnych fazach snu i mają różne mechanizmy. W tym artykule szczegółowo przyjrzymy się, czym są strachy nocne i koszmary, a także jakie są między nimi kluczowe różnice.

Strachy nocne – czym są?

Strachy nocne, znane także jako parasonia, to zaburzenia snu, które występują głównie u dzieci, choć mogą zdarzyć się także u dorosłych. Charakteryzują się one nagłym, intensywnym lękiem, który pojawia się w początkowej fazie snu, kiedy organizm przechodzi z fazy czuwania do snu głębokiego. Osoby doświadczające strachów nocnych często budzą się z przerażeniem, ale nie pamiętają szczegółów snu, w odróżnieniu od koszmarów. Strachy nocne są wynikiem nagłego pobudzenia układu nerwowego i mogą prowadzić do krzyków, płaczu, a nawet wstania z łóżka i chodzenia we śnie. Czasem osoby cierpiące na strachy nocne wydają się być w pełni obudzone, ale ich reakcje są dezorientujące i często nierealne.

Koszmary senne – czym się różnią?

Koszmary senne to niezwykle intensywne i przerażające sny, które występują w fazie snu REM (Rapid Eye Movement). W przeciwieństwie do strachów nocnych, osoby, które przeżywają koszmary, budzą się ze świadomością tego, co je spotkało w trakcie snu. Koszmary są często wynikiem stresu, lęków lub traumatycznych doświadczeń. Cechują się wyraźną narracją, w której osoby przeżywają niebezpieczeństwo, przemoc lub inne traumatyczne zdarzenia. Po przebudzeniu pacjenci pamiętają treść koszmaru, a emocje związane z przeżyciami w śnie mogą utrzymywać się jeszcze przez długi czas po obudzeniu.

Różnice w przebiegu snu

• Strachy nocne występują w fazie snu głębokiego (NREM), zazwyczaj w pierwszych godzinach snu, co oznacza, że osoba nie przechodzi przez fazę REM.
• Koszmary senne mają miejsce w fazie snu REM, która przypada głównie na drugą połowę nocy, kiedy mózg jest aktywny, a sen jest bardziej płytki.
• Podczas strachów nocnych osoba nie jest w pełni świadoma, często nie pamięta szczegółów tego, co się działo.
• W przypadku koszmarów sennych osoba jest świadoma i pamięta detale przerażającego snu.

Różnice w przyczynach

Strachy nocne najczęściej mają podłoże neurologiczne i są wynikiem niedojrzałości układu nerwowego, zwłaszcza u małych dzieci. Stres, zmiany w życiu lub nowe otoczenie mogą wyzwolić intensywne reakcje, które prowadzą do tych epizodów. Koszmary senne mają bardziej psychologiczne przyczyny, takie jak chroniczny stres, nieprzepracowane traumy czy lęki związane z codziennym życiem. Również różnorodne zaburzenia psychiczne, jak depresja czy zaburzenia lękowe, mogą sprzyjać pojawianiu się koszmarów.

Objawy i reakcje ciała

Podczas strachów nocnych reakcje ciała mogą obejmować gwałtowne podskakiwanie, krzyki, pocenie się, szybki oddech oraz bicie serca. Często dziecko lub dorosły może wydawać się być całkowicie zdezorientowane i nie rozpoznać, że ma do czynienia z epizodem nocnym. Osoby doświadczające koszmarów sennych zwykle budzą się z silnym uczuciem strachu, ale w pełni świadomego stanu. Mogą one poczuć lęk, niepokój, a czasem też fizyczne objawy stresu, takie jak przyspieszony puls czy trudności w oddychaniu.

Jak radzić sobie ze strachami nocnymi i koszmarami?

Istnieje wiele metod, które mogą pomóc w łagodzeniu zarówno strachów nocnych, jak i koszmarów sennych. W przypadku dzieci, stosowanie stałej rutyny przed snem, takich jak czytanie książek, może pomóc w zmniejszeniu lęku. Dla dorosłych ważne jest unikanie stresujących sytuacji przed snem oraz próba radzenia sobie ze stresem w ciągu dnia. W obu przypadkach warto rozważyć techniki relaksacyjne, jak medytacja, oddychanie głębokie czy aromaterapia. W przypadku powtarzających się i intensywnych epizodów warto skonsultować się z lekarzem, który może zasugerować dalsze kroki leczenia lub terapie behawioralne.

Jak zapobiegać strachom nocnym – proste kroki do spokojnego snu

1. Tworzenie komfortowego środowiska do snu

Jednym z najważniejszych kroków w walce ze strachami nocnymi jest stworzenie odpowiednich warunków do snu. Warto zadbać o atmosferę w sypialni, aby sprzyjała ona relaksowi i odpoczynkowi. Temperatura w pokoju powinna wynosić około 18-21°C, aby organizm mógł odpocząć bez zbędnych trudności. Zbyt gorące lub zimne powietrze może wywołać uczucie dyskomfortu i niepokoju. Dodatkowo, warto zadbać o wyciszenie pomieszczenia, eliminując wszelkie hałasy z zewnątrz – hałas jest jednym z najczęstszych czynników zaburzających spokojny sen. Warto również zainwestować w ciemne zasłony, które pomogą utrzymać sypialnię w ciemności i uniemożliwią wnikanie światła z zewnątrz.

2. Regularny rytuał przed snem

Codzienny rytuał przed snem ma kluczowe znaczenie w walce ze strachami nocnymi. Odpowiednia rutyna pozwala zasygnalizować organizmowi, że zbliża się czas odpoczynku. Możesz spróbować wprowadzić do swojego wieczornego harmonogramu czynności, które mają działanie uspokajające, takie jak czytanie książki, słuchanie relaksującej muzyki czy wykonywanie prostych ćwiczeń oddechowych. Ważne jest, aby unikać bodźców, które mogą powodować niepokój, takich jak przeglądanie telefonu lub oglądanie intensywnych programów telewizyjnych tuż przed snem. Staraj się wyłączyć urządzenia elektroniczne przynajmniej na godzinę przed położeniem się do łóżka, aby uspokoić umysł.

3. Techniki relaksacyjne i oddechowe

Jeżeli strachy nocne stają się coraz bardziej uciążliwe, warto rozważyć wprowadzenie do swojej rutyny technik relaksacyjnych. Istnieje wiele metod, które pomagają zredukować stres i lęk, a tym samym ułatwiają spokojny sen. Jednym z najprostszych, ale skutecznych sposobów, jest głębokie oddychanie. Skupiając się na oddechu, można znacznie obniżyć poziom napięcia w ciele. Spróbuj wykonać kilka cykli oddechowych, wdychając powietrze przez nos, zatrzymując je na chwilę, a następnie powoli wypuszczając przez usta. Możesz także wprowadzić techniki takie jak medytacja lub joga, które mają działanie uspokajające i pomagają w obniżeniu poziomu lęku.

4. Ustalanie pozytywnego nastawienia do nocy

Nie zapominaj, że strachy nocne często wynikają z negatywnego nastawienia do nocnego wypoczynku. Warto przełamać te obawy i stworzyć sobie pozytywne skojarzenia z nocą. Jeśli zmagasz się z lękiem przed ciemnością, spróbuj wprowadzić stopniowo małe zmiany, takie jak delikatne światło nocne, które pomoże ci poczuć się bezpieczniej. Możesz także spróbować wizualizować spokojne obrazy przed snem, takie jak spokojne jezioro czy las, które pozwolą ci poczuć się bardziej komfortowo. Pamiętaj, że twoje nastawienie ma kluczowe znaczenie w przezwyciężaniu lęków nocnych.

5. Lista kroków do spokojnego snu

• Utrzymuj stały harmonogram snu: Staraj się kłaść spać i budzić o tej samej porze, nawet w weekendy.
• Unikaj kofeiny i ciężkich posiłków: Zjedzenie ciężkiego posiłku lub picie napojów z kofeiną może zakłócić proces zasypiania.
• Praktykuj regularnie techniki relaksacyjne: Medytacja, joga czy aromaterapia mogą znacząco obniżyć poziom lęku.
• Stwórz komfortowe warunki w sypialni: Ciemność, cisza oraz odpowiednia temperatura to klucz do dobrego snu.
• Unikaj stresujących aktywności: Spędzanie czasu na ekranie komputera lub telefonu może utrudniać zasypianie.

Strachy nocne u dzieci – jak rozpoznać i zrozumieć ten problem?

Strachy nocne to zjawisko, które dotyka wielu dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Jest to stan, w którym dziecko budzi się w nocy z silnym lękiem, często związanym z koszmarami, ale niekoniecznie z nimi bezpośrednio. Może to prowadzić do nieprzespanych nocy, frustracji rodziców i obaw dotyczących zdrowia dziecka. Zrozumienie przyczyn, rozpoznawanie objawów oraz sposób reagowania na strachy nocne to kluczowe elementy w pomaganiu dziecku przezwyciężyć ten problem.

Co to są strachy nocne u dzieci?

Strachy nocne (ang. night terrors) są specyficznym rodzajem zaburzenia snu, które występuje najczęściej u dzieci między 3. a 12. rokiem życia. Charakteryzują się one nagłym przebudzeniem w nocy z intensywnym lękiem, w towarzystwie głośnego krzyku, szlochu, a czasem także ruchów ciała. Dziecko może wyglądać, jakby było w pełni świadome, ale w rzeczywistości jest w głębokim śnie, w tzw. fazie NREM (czyli fazie snu głębokiego). Z tego powodu maluch nie jest w stanie zapamiętać epizodu strachu po przebudzeniu.

Jak rozpoznać strachy nocne u dziecka?

Rozpoznanie strachów nocnych może być trudne, szczególnie gdy rodzice nie znają różnicy między tym zjawiskiem a zwykłymi koszmarami. Oto kilka kluczowych objawów, które pozwalają rozpoznać strachy nocne:

• Intensywna reakcja lękowa: Dziecko nagle budzi się w nocy, często krzycząc, płacząc i wyglądając na przerażone.
• Brak świadomości: Choć dziecko może wydawać się „obecne” w danym momencie, jest w rzeczywistości w głębokim śnie i nie jest świadome swojej reakcji.
• Brak pamięci: Po przebudzeniu dziecko nie pamięta incydentu, ani nie rozumie, dlaczego miało taki atak lęku.
• Ruchy ciała: Dziecko może wstawać z łóżka, biegać po pokoju lub wykonywać inne chaotyczne ruchy, które nie są typowe dla snu.

Dlaczego dzieci mają strachy nocne? Przyczyny i czynniki ryzyka

Chociaż strachy nocne są często naturalnym etapem rozwoju dziecka, mogą występować w wyniku różnych czynników. Oto niektóre z najczęstszych przyczyn tego zjawiska:

• Genetyka: Badania sugerują, że dzieci, których rodzice mieli podobne problemy ze snem, mogą być bardziej narażone na strachy nocne.
• Stres i niepokój: Zdarzenia stresowe, takie jak zmiana szkoły, rozwód rodziców, przeprowadzka lub inne traumatyczne doświadczenia mogą zwiększać ryzyko wystąpienia strachów nocnych.
• Niewłaściwa higiena snu: Niezdrowe nawyki związane z zasypianiem, takie jak późne chodzenie spać, oglądanie telewizji przed snem czy picie napojów zawierających kofeinę, mogą przyczyniać się do problemów ze snem.
• Zmiany w rutynie: Nagle zmieniające się rutyny dnia, np. późne wakacje, zmiana godzin snu lub zmiana miejsca pobytu, mogą prowadzić do zakłóceń w cyklu snu i w konsekwencji wywołać strachy nocne.
• Choroby: Czasami problemy ze snem mogą wynikać z problemów zdrowotnych, takich jak infekcje, gorączka, bóle głowy czy bóle żołądka.

Jak pomóc dziecku w radzeniu sobie ze strachami nocnymi?

Jeśli Twoje dziecko zmaga się z strachami nocnymi, ważne jest, aby zapewnić mu wsparcie i stworzyć odpowiednie warunki do snu. Oto kilka sprawdzonych metod, które mogą pomóc:

• Stała rutyna przed snem: Dzieci czują się bezpieczniej, gdy mają stałą rutynę przed snem. Regularne zasypianie o tej samej porze i stosowanie uspokajających rytuałów (np. kąpiel, czytanie książki) może pomóc w minimalizowaniu lęków nocnych.
• Unikanie stresu: Przed snem unikaj stresujących sytuacji i rozmów. Pomóż dziecku zrelaksować się, np. poprzez wspólne słuchanie uspokajającej muzyki czy wykonywanie prostych ćwiczeń oddechowych.
• Tworzenie bezpiecznej przestrzeni: Upewnij się, że pokój dziecka jest odpowiednio oświetlony i przytulny. Nocne światło lub ulubiona zabawka mogą dać dziecku poczucie bezpieczeństwa.
• Monitorowanie zdrowia: Jeśli strachy nocne pojawiają się nagle i są połączone z innymi objawami, jak gorączka, kaszel czy bóle, warto skonsultować się z pediatrą, aby wykluczyć problemy zdrowotne.
• Zrozumienie i cierpliwość: Pamiętaj, że strachy nocne są częstym etapem w rozwoju dzieci i zazwyczaj mijają same z wiekiem. Ważne jest, aby rodzice wykazywali się cierpliwością i nie panikowali, gdy dziecko przeżywa taki epizod.

Strachy nocne – jak pomóc dziecku?

Strachy nocne to zjawisko, które może wywołać wiele niepokoju u rodziców, ale zazwyczaj jest to etap w rozwoju dziecka, który mija z czasem. Ważne jest, aby rozpoznać objawy i przyczyny tego problemu, a także wiedzieć, jak skutecznie pomóc dziecku w przezwyciężeniu nocnych lęków. Kluczem jest cierpliwość, zrozumienie oraz zapewnienie dziecku stabilności, bezpieczeństwa i komfortu w czasie snu. Jeśli problemy utrzymują się lub nasilają, warto skonsultować się z pediatrą lub specjalistą ds. snu, aby wykluczyć inne przyczyny problemów ze snem.

Strachy nocne u dzieci – jak rozpoznać i zrozumieć ten problem?

Co to są strachy nocne i jak się objawiają?

Strachy nocne to zjawisko, które dotyka wielu dzieci, szczególnie w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Objawiają się one nagłymi, intensywnymi epizodami strachu, które występują w nocy, podczas snu. Choć często są mylone z koszmarami sennymi, różnią się od nich w istotny sposób. Podczas strachów nocnych dziecko nie jest w pełni świadome swojego stanu, często wydaje się przerażone, krzyczy, płacze, a nawet wstaje z łóżka, jednak po kilku minutach uspokaja się, nie pamiętając zdarzenia po przebudzeniu. Zjawisko to, choć przerażające, jest częste i zazwyczaj nie ma poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Dlaczego dzieci doświadczają strachów nocnych?

Przyczyny strachów nocnych u dzieci mogą być różnorodne i nie zawsze łatwe do zidentyfikowania. Zwykle mają one podłoże psychiczne, ale nie są wynikiem chorób czy zaburzeń. Oto najczęstsze czynniki wpływające na pojawienie się tych epizodów:

• Rozwój emocjonalny i lęki rozwojowe: Wiek przedszkolny to okres intensywnego rozwoju emocjonalnego, a dzieci zaczynają odczuwać lęki związane z wyobraźnią, np. strach przed ciemnością.
• Stres i zmiany w życiu dziecka: Przeprowadzka, narodziny rodzeństwa czy zmiany w otoczeniu mogą wywołać niepokój, który manifestuje się w postaci strachów nocnych.
• Brak poczucia bezpieczeństwa: Dzieci, które nie czują się bezpiecznie w swoim otoczeniu, mogą doświadczać częstszych epizodów lęków nocnych.
• Zaburzenia snu: Problemy z jakością snu, nieregularne godziny zasypiania lub niewłaściwa higiena snu mogą sprzyjać pojawianiu się strachów nocnych.
• Czynniki genetyczne: Niektóre dzieci mogą być bardziej podatne na zaburzenia snu i lęki nocne ze względu na predyspozycje genetyczne.

Jak rozpoznać strachy nocne u dziecka?

Rozpoznanie strachów nocnych nie jest łatwe, ponieważ dziecko często nie jest świadome swojego stanu i nie pamięta tego, co się wydarzyło. Oto najważniejsze objawy, które mogą wskazywać na obecność strachów nocnych u dziecka:

• Intensywne krzyki i płacz: Dziecko nagle budzi się w nocy, krzyczy lub płacze, ale nie reaguje na próbę pocieszenia.
• Podniesienie się z łóżka: W czasie strachów nocnych dziecko może wstać z łóżka, chodzić po pokoju lub przechodzić w stan bezwiednej aktywności.
• Brak pamięci o wydarzeniu: Po przebudzeniu dziecko nie pamięta, co się stało, i nie potrafi opisać swojego przerażenia.
• Niepokój i niechęć do snu: Dziecko może wykazywać silny opór przed snem w związku z obawami o kolejny epizod strachów nocnych.
• Pocenie się i szybki oddech: Ciało dziecka może reagować fizjologicznie na lęk – pocenie się, przyspieszony oddech, podwyższone tętno.

Jak pomóc dziecku w przezwyciężeniu strachów nocnych?

Pomoc dziecku w przypadku strachów nocnych polega na stworzeniu mu bezpiecznego i komfortowego środowiska do snu oraz na zastosowaniu odpowiednich technik uspokajających. Warto zastosować kilka sprawdzonych metod:

• Utrzymanie stałego rytmu dnia: Regularność w godzinach snu i w ciągu dnia może pomóc dziecku poczuć się bezpieczniej i zmniejszyć częstotliwość strachów nocnych.
• Stworzenie komfortowego otoczenia do snu: Dziecko powinno spać w przyjemnym, dobrze oświetlonym pomieszczeniu, które sprzyja relaksowi. Można zastosować delikatne światło nocne, które zmniejszy obawy przed ciemnością.
• Rozmowa o lękach: Warto rozmawiać z dzieckiem na temat jego lęków i wyjaśnić, że strachy nocne są czymś naturalnym i nie ma powodu do obaw.
• Uspokajające rytuały przed snem: Kąpiel, czytanie książki, relaksująca muzyka – te czynności mogą pomóc dziecku zrelaksować się przed snem i złagodzić napięcie emocjonalne.
• Wspólne zasypianie: W pierwszych momentach przed snem obecność rodzica może pomóc dziecku poczuć się bezpieczniej. Nie chodzi o to, by zasypiało z rodzicem na stałe, ale o wspólne zasypianie przez kilka pierwszych minut.

Co robić, gdy strachy nocne się nasilają?

Jeśli strachy nocne stają się coraz częstsze i intensywniejsze, a próby samodzielnego radzenia sobie z problemem nie przynoszą efektów, warto skonsultować się z pediatrą lub psychologiem dziecięcym. W takich przypadkach może być konieczne zbadanie dziecka pod kątem głębszych problemów emocjonalnych lub lękowych, które mogą wymagać wsparcia terapeutycznego. Profesjonalista pomoże znaleźć odpowiednią metodę leczenia lub terapii, która pomoże dziecku poradzić sobie z nocnymi lękami i poprawi jakość snu.